Mogelijke openstelling civiele CTR's

Op de vooravond van de Amsterdam Drone Week 2024 blikken wij alvast vooruit op mogelijk één van de meest significante veranderingen in Nederland voor recreatieve en professionele dronepiloten: Het gedeeltelijk openstellen van civiele CTR's voor drones.

Update

Deze blog is bijgewerkt met aanpassingen op 29 maart 2025.

Wat is een CTR?

Een CTR is een afkorting van Controlled Traffic Region. Het is een no-fly zone voor drones ter bescherming van het luchtverkeer rondom een gecontroleerd vliegveld. De bekendste CTR in Nederland is Schiphol CTR 1. Dit is een no-fly zone met een straal van bijna 15 kilometer, vanaf onze internationale luchthaven. Overigens zijn niet alle CTR’s 'civiel' (luchtruimklasse C). Er zijn ook militaire CTR’s in Nederland (luchtruimklasse D).

Wat houdt een mogelijke openstelling in?

Een mogelijke openstelling betekent dat een gedeelte van de huidige civiele CTR’s toegankelijk wordt voor iedereen, die met een drone wil vliegen. Dit idee is overigens niet nieuw. In bijvoorbeeld Duitsland is het al jaren mogelijk om legaal in een CTR te vliegen in de open categorie.

Wij hebben het huidige voorstel van het ministerie gezien:

In dit voorstel lijkt het mogelijk gemaakt te worden om vanaf 5 kilometer afstand van de luchthaven tot aan de rand van de civiele CTR te vliegen. Let op: de CTR wordt dus niet helemaal opengesteld. Operaties zeer nabij een gecontroleerd vliegveld blijven alleen mogelijk in de specifieke categorie. Ook blijven andere no-fly zones, die zich in de CTR bevinden, ook verboden voor de open categorie.

Geen openstelling voor militaire CTR's

Het handhaven van de huidige regels voor de militaire CTR’s heeft te maken met de vlieghoogte binnen de militaire CTR’s voor militaire helikopters. Deze is niet beperkt tot 500 voet (150 meter), wat wel het geval is voor civiele CTR’s. Vluchten mogen vanaf 150 voet (45 meter) uitgevoerd. In het geval van oefeningen mag er zelfs lager worden gevlogen. Er is onvoldoende borging van de scheiding tussen bemand en onbemand verkeer om de militair CTR's in het besluit mee te nemen.

Voordelen van openstelling CTR

Aan een mogelijke openstelling zitten enkele grote voordelen. Recreatieve piloten kunnen in civiele CTR’s grotendeels legaal vliegen. Niet alleen in Amsterdam, maar ook in Rotterdam, Groningen, en Zuid-Limburg. Verplicht tweezijdig radiocontact met een verkeerstoren is niet meer nodig. Dankzij een mogelijke openstelling zal het aantal luchtruimschendingen waarschijnlijk dalen, omdat huidige ‘illegale’ vluchten in bijvoorbeeld hartje Amsterdam vanaf dan gewoon legaal zijn.

Verder zal een mogelijke openstelling toekomstig U-Space ontlasten, omdat er (veel) minder vluchten gemonitord hoeven te worden. Een ander voordeel is voor bedrijven en organisaties, die interesse hebben in een dronebox. Indien het luchtruim - nabij een gecontroleerd civiel vliegveld - óók a-typisch is, wordt geen RT geëist.

Nadelen van het openstellen van een CTR

Niet alleen kunnen alle pas geplaatste no-fly zone bordjes in Amsterdam weer opgeborgen worden. Een mogelijke openstelling is minder prettig nieuws voor alle bedrijven en organisaties, die in de afgelopen jaren kosten noch moeite hebben gespaard om een vergunning in de specifieke categorie te bemachtigen. Hier zijn serieuze (investerings)kosten voor gemaakt, die in dit geval géén concurrentievoordeel meer opleveren. Immers heb je voor het vliegen in een groot gedeelte van een civiele CTR géén bedrijfsvergunning meer nodig, als er een mogelijke openstelling komt. Er kan zelfs meer (ongewenste) concurrentie voor bestaande vergunninghouders bij komen. Aan de andere kant is onze ervaring dat professionele piloten, met alle opleidingen op zak, juist zeer gedreven en gespecialiseerd zijn in het maken van opnames en data-inwinning. Goedkoop is meestal duurkoop.

Kritische beschouwing

Een aantal vraagtekens kunnen bij het openstellen van een CTR geplaatst worden.

Juist minder safety

Voor bijvoorbeeld toeristische trekpleisters als Amsterdam en Rotterdam is het afwachten of er straks, door waarschijnlijk veel meer (legaal!) droneverkeer op veel bezochte plaatsen, meer incidenten tussen dronegebruikers ontstaan. Voor drones onder de 250 gram hoef je geen enkele kennis van de regels te hebben en het is maar de vraag of mensen voldoende rekening met elkaar houden. Aan de andere kant is dit momenteel in andere grote steden (zonder CTR) geen issue, voor zover wij weten.

Geloofwaardigheid van bureaucratie

Door een civiele CTR grotendeels open te stellen, vragen wij ons af, in hoeverre de huidige, ernstige problemen in de vergunningverlening rondom ‘containment’ geloofwaardig zijn. De discussie over het risico van drones, die uit hun vlieggebied zouden kunnen wegvliegen, wordt door zo’n openstelling namelijk in één keer platgeslagen tot: ‘Niet meer van toepassing, ga maar vliegen hier!’. De vergunningverlening voor nieuwe drone operators in de specifieke categorie is vanwege o.a. ‘containment’ vastgelopen. Daarnaast is het vliegen over dichtbevolkt gebied met dezelfde drone in de open categorie géén enkel probleem en blijkt - in de specifieke categorie -, bijvoorbeeld vanwege zo’n CTR, ontzettend lastig te vergunnen.

Komt er een mogelijke openstelling?

Ja, alleen niet in 2025. De LVNL gaat aan de slag met het ontwerp om de regeling in de werkprocedures van de LVNL op te nemen. In dit proces zit ook een toets van de ILT om te verifiëren of aan alle veiligheidsvoorwaarden voldaan is. Na afronding van het ontwerp en goedkeuring van de ILT kan de inwerkingtreding worden vastgesteld. Dit moment is voorbehouden aan vaste verandermomenten bij de LVNL. Vanwege de vele afhankelijkheden in het proces is het gehele jaar 2025 nodig om alle wijzigingen door te voeren. Zodra zicht is op een vaststelling van de wijziging wordt dit voortijdig gecommuniceerd, tenminste twee maanden voor de inwerkingtreding.